Monday, April 27, 2015

.” GIÒNG ÐỜI ” – BẢN HỢP TẤU LAO LUNG.


.” GIÒNG ÐỜI ” – BẢN HỢP TẤU LAO LUNG.
                                                    *PHẠM HNG ÂN

       Từ thu xa xưa, TÌNH YÊU luôn là đề tài trác tuyt và vô tn ca thi nhân. Cách đây hơn 200 năm, mi tình thơ mng gia đại thi hào Nguyn Du và n sĩ H Xuân Hương…đã để li cho đời mt s tuyt tác đẫm l – khiến khi có dp xem đến, người ta c trăn trở bàng hoàng, xót xa mãi. Va qua, tôi có dp đọc được s tuyt tác này, do hc gi Phm Trng Chánh Paris dày công sưu tm. Cũng như đa s các khách thưởng ngon khác, tôi đã chìm đắm trong ni đau ca c nhân, thm tiếc cho mi tình tuyt đẹp kia không được tròn vn.
   Bây giờ, đầu thiên niên k mi – năm 2001 – tôi li được hân hnh cm trong tay tp bn tho Giòng Ði ca Hoàng Linh Trang. Tác gi cũng là N SĨ. Thi phm cũng là THƠ TÌNH. Bng ngôn ng thi ca hin đại, liu nhng cung thương trong Giòng Ðời có đẫm nước mt, có kh ly, trm luân…chng kém tuyt tác ca người xưa chăng ?
   Tôi cẩn thn đọc tng trang. Trn 77 bài. Bài xa nht, ch sáng tác t năm 1968. Bài gn đây nht, ch va viết xong vào 2001. 77 bài thơ xoay quanh nhng thp niên đáng ghi nh trong thế h ca ch. Hay nói đúng hơn, thế h ca chúng ta. Mt thế h lm than, lao đao bi chiến tranh, nhc nhã t cnh mt nước – ri…bơ vơ, quay qut nơi x l quê người. Trong các thp niên định mnh đó, thp niên 80 là nhng năm ch làm thơ nhiu nht. Có l, đó là thi gian đau thương tt đỉnh trong cuc tình. Nhng ngm đắng nut cay. Nhng vết ct ca k nim, ca mnh vào trái tim ch, v òa ra thành thơ, chy tuôn xung trang giy…
   Thơ ch rt giàu hình nh, vng chãi âm điu, nhịp nhàng tng tiết phách – hòa li thành mt bn hp tu : nhy múa, nhào ln…và lao lung theo GIÒNG ÐI. Thơ ch là nước mt, là bi kch, là ni bt hnh ca ph n, là li t cáo xã hi, là nhng hiu triu phn kháng, là hành trình gii oan ca phái yếu…trước nhng nghit ngã chng cht ca cuc đời.
   Thơ chđời sng riêng. Có tm lòng t tế, bao dung vi nhân loi. Ngoài ngôn ng tr tình, dành riêng cho người yêu, ch còn ưu ái viết cho đấng sinh thành ( như bài : Kiếp su, Thư gi Ba ), viết cho chị em (như bài : Ngm ngùi, Thơ gi ch, Nim đau gi ch, Ni lòng gi em), viết cho con thơ (như bài : Khóc con, Ngun sui mát, Quà gi con yêu), viết cho bng hu (như bài : Rung cm, Mười năm tái ng). Ðc bit, ch đã viết thay cho nhng người xung quanh, lân cận (như bài : D hành, V thăm quê xưa, Xuân đã đi qua, Thơ xuân không gi v hin). Ðc bit hơn, ch đã viết thay cho người lính VNCH – mt quân đội b đọa đày và lm than nht trong cuc chiến gi nước (như bài : Năm lá thư, Tình khúc cho người nm xung).
   THƠ TÌNH, t nó, là nhng hoài nim riêng tư. Hay nói đúng hơn, là vết thương lòng – mt du tích đã tng nhc nhi, quy xé trong đời mi người. Tôi không có ý chm đến tâm s thm kín này. Hãy để quá kh nm yên, và xin nghiêng mình cảm thông trước ni đau ca thi nhân. Tôi ch mun dè dt, nêu lên vài nét đặc thù mt ít bài thơ tiêu biu, chng t ch có ch đứng rt vng vàng trong v trí thi ca nơi hi ngoi.
   Nói về cái GHEN ca ph n, người ta thường liên tưởng đến nhân vật Hoạn Thư trong truyn Kiu. Nhưng, cái ghen ca Hon Thư ch là cái ghen ca gii bình dân, h cp :
      “…Vội vàng xung lnh ra uy
        Ðứa thì v ming, đứa thì b răng…”
                            (Truyện Kiu)
   Cái GHEN của Hoàng Linh Trang cao hơn, trí tu hơn, và cũng không kém phn cay cú, độc đáo :
     “…Em muốn tóc anh ri đường ngôi
      Áo quần nhu nát, rách t tơi
      Chân không được phép mang giy mi
      Chỉ đôi dép cũ kia mà thôi…”
                               (Ghen)
   Chị có vài bài thơ viết v cuc chiến VN trước 1975, trích trong tp thơ “Nhng chuyn tình trong cuc chiến” in năm 1972. Viết v chiến tranh, đa s thi nhân thường viết v người v tr, tô đậm hình nh thiếu n gc đầu nc n trước quan tài chng ph lá quốc kỳ. N sĩ Hoàng Linh Trang li có ngun cm hng khác hơn, đặc bit hơn :
     “ …Ðây khăn sô m nh Nhàn trao li
      Cha con vừa chết cháy hôm qua!…”
Hoặc :
     “…Thanh, Mẹ đã ct tay
        Khi đạn bom ai cũng va rơi xung…”
Hay :
     “…Thanh, Nhàn đã ph con
        Chạy theo vàng son
        Quên lời th ước!…”
                    (Năm lá thư)
   Tôi vẫn thích nht nhng bài thơ nói v quê hương ca ch. Ôi, không khí trong thơ thanh bình, tuyt diu biết bao!
    “…Như cô lái đò buông chèo ngồi ngh
       Chiếc khăn điu theo chiu gió rung rinh…”
                               (Tôi muốn…)             
   Hình như, Francois Sagan đã tng viết : “ Mt người yêu thì thê thm. Nhưng mt quê hương…càng thê thm hơn nhiu.” Càng thê thảm hơn na, khi hàng triu người VN b nước, đổ xô ra bin đông. H đánh đổi tt c để tìm kiếm t do. H mt tt c. Thm chí nhng hình nh êm đềm, gin d ngày nào – nay ch như khói sương trong hi c, trong trí nh xa xôi :      “…Gp ghnh cu g qua sông nhỏ
       Thấp thoáng thuyn ai nép mái da…”
                                  (Hoài hương)
   Và :
     “…Mong một ngày v thăm quê ngoi
        Ăn bữa cơm ngon vi mm đồng
        Cá rô vàng óng trong chum nhỏ
         Ngoại cht chiu nhiu theo tháng năm…”
                                        (Hương quê)
   Tuy nhiên, đọc xong tp GIÒNG ÐI, khép li các trang sách, tôi vn còn băn khoăn, thc mc vi tác gi mt đim nh. V phương din nim tin, tác gi thuộc tôn giáo nào?
   Tôi cứ đinh ninh N Sĩ Hoàng Linh Trang có đạo CHÚA, khi đọc nhiu dòng thơ như sau :
         “…Chiều hôm nay mt mình em đi l
            Chuông thánh đường ngân vang li ca…”
   Hay :
         “…Yêu người tht đầy trong tình CHÚA ban…”
                                          (Nghẹn ngào)
   Hoặc :
          “…Anh vẫn nh rng có CHÚA trong tôi…”
                                           (Tình xa)
   Nhưng, cũng trong GIÒNG ÐI, tôi li bt gp c ‘Pht pháp” ln “mõ kinh” trong đó :
      “…Trong khoảnh khc nếu mà ta chết được
         Mõ kinh ơi! Ðng tng nim đêm ngày
         Trên bia đá đừng ghi tên tôi na
         Vỏn vn đề : “ân xá ln t bi!”…”
                                              (Ao ước)
   Lắm lúc, li có luôn “thuyết Vô Vi” ca Lão T :
      “…Trên trái đất cũng không còn “hơn, thit”
         Tất c đều đồng nghĩa vi “vô vi”…”
                                                (Ao ước)
   Có lẽ, gia GIÒNG ÐI đầy sóng gió, lm khi ch đui sc, tuyt vng trước định mnh phũ phàng. Nên thi nhân đã chp ly Tôn Giáo như chiếc phao cp cu. Tiếng gi CHÚA, gi PHT, hay gi mt HOÀNG THIÊN nào đó…là tiếng gi cu cu ca con người, trước h thm tuyt   vng ?
   Nói chung, ai trong chúng ta cũng đều ni trôi theo GIÒNG ÐỜI. Có người b GIÒNG ÐI nhn chìm tn đáy sâu. Có người ngp ln đến t tơi, đảo điên trong cuc sng. N sĩ Hoàng Linh Trang cũng không thoát khi định mnh oái oăm này. Có điu, ch đã biết tìm đến THƠ, mượn vn điu, để bày t ni đau ca chính mình. Mỗi bài thơ trong GIÒNG ÐI là mi cung thương bi thng. Tt c ni kết nhau mt cách hài hòa, làm thành bn hp tu tuyt diu. Ðó là bn hp tu lao lung và đầy nước mt.

                             
                                                            *PHẠM HNG ÂN